Liszt ezezagunena berreskuratu du Josu Okiñenak bere disko berrian

· Kontratazioak: 665 724 752

Budapesteko Franz Liszt Memoria Museoan eta Ikerketa Zentroan dauden iturri primarioen azterketak eraman zuen Josu Okiñena musikari, ikertzaile eta irakaslea konpositore hungariarraren konposizio esperimentalenak ahanzturatik berreskuratzera. Orain, Sony Classicalen ‘Les Introuvables’ (‘Topaezinak’) diskoarekin, Okiñenak euskal jendartera eta mundura hurbilketa bat egin nahi du Liszten garai ezezagun, berritzaile eta oraindik oso gutxi interpretaturikoa.

Josu Okiñena. © Aitor Azurki

Liszten Museoaren laguntza paregabearekin multinazionalarentzat grabatutako bosgarren album honetan, artista handiaren musika sorkuntzan sakondu du Okiñenak, «errepertorio intimista, espresionista eta erabat barnerakoia, euskal gizartearentzat zein mundu osoarentzat erabat ezezaguna dena. Aurkikuntza eta sorpresa atsegina izango da publikoarentzat».

Zsuzsanna Domokos museo eta ikerketa zentro horretako zuzendariaren hitzetan, «lan hauek Hungarian interpretatzen dira maizago, eta horien grabazioak ditugu. Agian ez da atzerriko kasua, eta Okiñenak oso ekarpen garrantzitsua egin du publikoari Liszten errepertorioaren alderdi hori eta konpositore honen heldutasunaren irudi musikala ezagutarazteko».

Halaber, zuzendariak gaineratu duenez, «disko hau oso berezia da, pianistak unitate bat sortzen baitu, album gisa, Liszten pieza berantiarrenekin eta hain ezagunak ez direnekin. Diskoaren batasuna nire lehen sentimendua izan zen, Okiñenak unitate bat sortu du-eta pieza sorta honekin».

Hala ere, Domokos ez da hor geratu eta diskoa gehiago zehaztu du: «Tenpoa motelagoa da eta Liszt agureak bizitzari buruz egindako gogoeta bat dirudi». Izan ere, Okiñenak azaltzen duenez, «hautatu ditudan konposizioak oraindik ere ezezagun handi batzuk dira; horietako asko, gehienak, bere bizitzako azken garaikoak, heldutasun urteetakoak, Liszt erabat deprimituta zegoen garaikoak, hain zuzen». Izan ere, gogoan izan behar dugu konpositoreak bere bi semeren eta Richard Wagner suhiaren heriotza bizi izan zuela garai hartan, eta beraz, «existentziaren ikuspuntutik erabat galduta» zegoela, Okiñenaren esanetan.

Aitzindari handi baten errepertorioa

Testuinguru horretan, konpositore eta pianista bikainak konposaketa «esperimentalak» sortu zituen. Gipuzkoarraren hitzetan, «Lisztek XIX. mendeko lengoaia guztia hausten du eta XX. mendeko korronte askori aurrea hartzen die. Errepertorio honek XX. mendearen lehen erdian garatu ziren konposizio joera gehienen aitzindari handi bezala kokatzen du Liszt». Hori dela eta, Okiñena haratago doa; izan ere, Domokosek azaldu duenez, «Liszten obrak interpretatzen saiatu da, bere urte introspektiboenetakoak eta, esan genezake, hain ezagunak ez direnak».

Albumaren edukiaz galdetuta, Domokosek esan du «oso interpretazio sakona eta samurra» dela. CDan aukeratutako musika unitate oso bat bezala pentsatua dago, Lisztekin batera egindako meditazio bat bezala. Pianoko bere tinbreak harrapatu ninduen, eta niretzat oso interesgarria izan zen. Nola aurki nitzake isiltasunaren eta soinuaren arteko muturreko distantziaren arteko aukerak, aldi berean lerro melodikoa eta konposizioa zaintzeko? «, galdetu zuen zuzendariak Okiñenaren lana osorik entzun ondoren.

Berak jaso eta lagundu zion musikari gipuzkoarrari duela bi urte baino gehiago aipatutako ikerketa zentrora joan zenean. «Museoa eta Liszten ikerketa-liburutegia bisitatu zituen Budapesteko Musika Akademian, eta iturriak eta bibliografia ikertu zituen», adierazi du zuzendariak.
Erreskatea, komunikazioa eta ekarpena.

Okiñena.

25 urte

Dozena erdi diska baino gehiago ditu Okiñenak, eta 25 urte daramatza artxibo eta liburutegietan ikertzen. «Nire bizitzan beti dago ‘leitmotiv’ edo jokamolde konstante bat, honako honetan datzana: egiten ditudan ekintzak beti dira ezagutza berri bat ekartzera bideratuak. Hau bi bidetatik transmititzen da. Batetik, maiz interpretatzen ez den errepertorioa bilatuz, berraurkituz eta komunikatuz».

Bigarrenik, Okiñenak «aukera berriak esperimentatu» nahi ditu beti, hau da, konpositoreak utzitako obraren egitura errespetatuz, «errealitate berriak antzezten ditut haiekin». Hortik dator lanaren izenburua ere: ‘Les Introuvables’. Topaezinak. «Sakontasun handiz landu dut. Museoa egiten ari den lana ezin hobea da, eta euren laguntzari esker, interprete gisa egin dudan ikerketa aurkeztu ahal izan dut, hau da, sonoritateak esperimentatu, esanahi berriak aurkitu, testuinguruaren eta irudimenaren bidez orientatu eta abar». Zentzu horretan, Domokosek azpimarratu duenez, Okiñenak «bere interpretazio-jardunari buruzko ikerketa-eredu original bat proposatu nahi du, soinu eta kolore berrien esperimentazioan oinarrituta».